Agenda a Chofnodion

Derbyn datganiadau o fuddiannau personol gan Aelodau, yn unol â gofynion y Cod Ymddygiad.

Nodwch:

1.    Mae gofyn i Aelodau ddatgan rhif a phwnc yr agendwm mae eu buddiant yn ymwneud ag ef a mynegi natur y buddiant personol hwnnw; a

2.   Lle bo Aelodau'n ymneilltuo o'r cyfarfod o ganlyniad i ddatgelu buddiant sy'n rhagfarnu, mae rhaid iddyn nhw roi gwybod i'r Cadeirydd pan fyddan nhw'n gadael.

Derbyniwyd ymddiheuriad am absenoldeb gan y Cynghorwyr S Evans, H Boggis ac M Griffiths

Derbyniwyd ymddiheuriad hefyd gan y Cynghorydd S Rees-Owen, Cadeirydd y Pwyllgor Craffu - Plant a Phobl Ifainc a'r Cynghorydd G Thomas Is-gadeirydd y Pwyllgor Craffu - Cyllid a Chyflawniad.

Cadarnhau cofnodion o gyfarfodydd y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu a gynhaliwyd ar:-

·         Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Arbennig, 1 Mai 2019;

·         Pwyllgor Trosolwg a Chraffu, 8 Ebrill 2019;

·         Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Arbennig, 3 Ebrill 2019

PENDERFYNWYD cymeradwyo cofnodion o gyfarfodydd canlynol y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu yn adlewyrchiad cywir o'r cyfarfod:-

Cyfarfod Arbennig y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu – 1 Mai 2019

Pwyllgor Trosolwg a Chraffu – 8 Ebrill 2019

Cyfarfod Arbennig y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu – 3 Ebrill 2019

Derbyn y rhestr arfaethedig o faterion y mae angen i'r

Cabinet eu trafod ystod blwyddyn y Cyngor 2019/20. Os yw'n addas, bydd modd canfod a oes modd i'r Pwyllgor yma neu unrhyw un o'r pedwar Pwyllgor Craffu 'thematig' gynnal gwaith cyn-graffu arnyn nhw.

(Mae copi o'r adroddiad a gafodd ei gyflwyno i'r Cabinet yn ystod y cyfarfod a gynhaliwyd ar 18 Mehefin, 2019, wedi'i atodi)

Cyflwynodd yr Aelod o'r Cabinet ar faterion busnes y Cyngor a Dirprwy Arweinydd y Cyngor flaenraglen fusnes arfaethedig y Cabinet ar gyfer Blwyddyn y Cyngor 2019/20. Cafodd yr aelodau eu hatgoffa bod y rhaglen waith yn debygol o newid o ganlyniad i unrhyw newidiadau i adroddiadau sydd angen sylw brys.

Cydnabu'r Aelod o'r Cabinet bwysigrwydd rhoi rhagor o gyfleoedd i'r Pwyllgor Craffu ymgymryd â gwaith cyn craffu, sydd wedi cryfhau'r broses graffu ac sy'n cyflawni canlyniadau mwy ystyrlon. Cyfeiriwyd hefyd at y camau sydd wedi'u cymryd i wella ymgysylltiad y cyhoedd â phroses graffu'r Cyngor, fel protocol ymgysylltu â'r cyhoedd y Pwyllgorau Craffu, a'r bwriad i hyrwyddo gwaith y Pwyllgorau Craffu yn bellach ar y cyfryngau cymdeithasol. Atgoffodd yr Aelod o'r Cabinet y Pwyllgor hefyd fod proses ymgynghori'r Cyngor yn gynyddol wedi cynnwys y broses graffu.

Cwestiynodd Aelod y mecanweithiau adrodd sydd ar waith ar gyfer trefniadau Cydbwyllgor y Cyngor fel Cydbwyllgor y Fargen Ddinesig. Mewn ymateb, dywedodd y Cyfarwyddwr Gwasanaeth – Gwasanaethau Democrataidd a Chyfathrebu y byddai'r Adroddiadau Blynyddol priodol yn cael eu cyflwyno i'r cynghorau unigol yn y dyfodol ac eglurodd nad oedd o fewn cylch gwaith y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu i graffu ar y Cydbwyllgorau.

Awgrymodd yr Aelod o'r Cabinet ar faterion Busnes y Cyngor efallai y byddai'n fuddiol i'r Aelodau unigol a benodwyd gan Gyngor RhCT i'r Cydbwyllgor Trosolwg a Chraffu a Chydbwyllgor y Fargen Ddinesig (y Cynghorwyr Caple a Thomas) gyflwyno adroddiad cynnydd anffurfiol i'r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu yn rheolaidd.

Gofynnodd Aelod a fyddai diweddariad/datganiad gan y Cyngor mewn perthynas â Brexit ar gael. Awgrymodd y Cadeirydd y byddai'n ddoeth aros am ganlyniad yr etholiad i ddewis Prif Weinidog nesaf er mwyn deall y camau nesaf. Sicrhaodd y Cyfarwyddwr Gwasanaeth - Gwasanaethau Democrataidd a Chyfathrebu yr Aelodau y byddai Llywodraeth Cymru neu'r holl awdurdodau lleol yn llywio sut i symud ymlaen.

Atgoffodd yr Aelod o'r Cabinet ar faterion Busnes y Cyngor y Pwyllgor Craffu fod y Prif Weithredwr wedi rhoi diweddariad o'r blaen o ran Brexit. Sicrhaodd hi'r Aelodau fod Arweinydd y Cyngor mewn deialog gyson â Llywodraeth Cymru, sy'n cyfathrebu â'r Llywodraeth Ganolog, ac ar yr adeg briodol, byddai briff yn cael ei ddarparu i bob Aelod Etholedig.

Ar ôl ystyried blaenraglen fusnes arfaethedig y Cabinet ar gyfer Blwyddyn y Cyngor 2019/20 PENDERFYNWYD cydnabod cynnwys Rhaglen Waith y Cabinet ar gyfer Blwyddyn y Cyngor 2019/20.

Cyflwynodd y Cyfarwyddwr Gwasanaeth – Gwasanaethau Democrataidd a Chyfathrebu ei adroddiad ac atgoffodd yr Aelodau fod yr adolygiad wedi'i gyflwyno'n wreiddiol i'r Pwyllgor Craffu ar 1 Mai 2019, i'r Cyfarfod Arbennig a drefnwyd i dderbyn y cynigion i wella trefniadau craffu'r Cyngor. Clustnodwyd nifer o elfennau i'w gwella er enghraifft adolygu a gwella cylch gorchwyl pob Pwyllgor Craffu, symleiddio'r blaenraglenni gwaith a darparu strwythur mwy ffurfiol i'r Rhybuddion o Gynnig. Ystyriwyd hefyd y defnydd o gyfryngau cymdeithasol i hyrwyddo craffu a gwella ymgysylltiad â'r cyhoedd.

Yn dilyn cefnogaeth yn y Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol ar gyfer y cynigion, mae nifer o addasiadau eisoes wedi cael eu datblygu fel trefniadau mwy ffurfiol ar gyfer cyfarfodydd y Cadeiryddion a'r Is-gadeiryddion Craffu, a chyhoeddi eu hagendâu a'u cofnodion ar wefan y Cyngor, yn ogystal ag ymgysylltu'n llawn â chyfeiriad gwaith y Pwyllgorau Craffu.

Mae'r canlynol hefyd wedi'u datblygu:-

•      Mae'r cylchoedd gorchwyl wedi cael eu hadolygu a'u diweddaru gyda newidiadau allweddol i gynnwys gosod y thema 'economi' o fewn cylch gwaith y Pwyllgor Craffu – Cyllid a Chyflawniad fel sy'n briodol ac yn unol â gwaith presennol y pwyllgor penodol hwnnw;

•      Mae'r Pwyllgor Trosedd ac Anhrefn, a oedd yn arfer bod yn rhan o gylch gorchwyl y Pwyllgor Craffu – Cynnal Gwasanaethau Cyhoeddus, Cymunedau a Ffyniant, bellach yn rhan o gylch gorchwyl y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu. Mae hyn er mwyn cydnabod rôl fwy strategol y pwyllgor trosfwaol gan fod y pynciau sy'n cael eu hystyried gan y Pwyllgor Trosedd ac Anhrefn yn rhai sy'n effeithio ar y Cyngor yn ei gyfanrwydd; a

•      Blaenraglenni gwaith mwy penodol a chryno sy'n fwy hwylus eu defnyddio. Mae'r rhaglenni gwaith yn cael eu llunio bob chwe mis yn y lle cyntaf er mwyn rhoi cyfle i Aelodau eu gwerthuso i asesu a ydyn nhw'n cyflawni'u swyddogaeth.

Crynhodd y Cyfarwyddwr Gwasanaeth – Gwasanaethau Democrataidd a Chyfathrebu hefyd weithgarwch y Pwyllgor Craffu ers mis Mai 2019 drwy'r tabl a nodwyd yn adran 5 yr adroddiad a oedd yn manylu ar drefn yr achlysuron. Dywedodd fod sesiynau ymgysylltu ag Aelodau'r Cabinet/Cadeiryddion y Pwyllgorau Craffu wedi'u cynnal yn rheolaidd gydag adborth cadarnhaol. Atgoffwyd yr Aelodau hefyd fod Uwch Reolwyr y Cyngor yn cydnabod pwysigrwydd y broses graffu, ac yn ymgysylltu'n llawn â hi, fel y'i hyrwyddir gan y Cyfarwyddwr Gwasanaeth – Gwasanaethau Democrataidd a Chyfathrebu.

Eglurodd y Cadeirydd fod Cadeiryddion ac Is-gadeiryddion y Pwyllgorau Craffu wedi cael cyfle i ystyried y cylch gorchwyl drafft ar gyfer pob un o'r pwyllgorau craffu cyn gofyn am gytundeb y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu. Cyfeiriodd ef yr Aelodau hefyd at y rhaglenni gwaith craffu unigol ger eu bron i'w cymeradwyo i'r pedwar pwyllgor craffu thematig, ac at yr angen i gytuno ar ei raglen waith ei hun. Tynnodd y Cadeirydd sylw at rai eitemau allweddol ar raglen waith y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu fel y Cyfarfod Arbennig ar 22 Gorffennaf 2019 i dderbyn adborth yr ymgynghoriad ar Foderneiddio Gofal Preswyl ac ymateb y Cyngor i adroddiad y Comisiwn Ffiniau. Argymhellion y Gweithgor Craffu  ...  view the full Cofnodion text for item 4.

Penderfynu ar ofynion hyfforddiant aelodau'r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu ar gyfer Blwyddyn y Cyngor 2019/20.

Gofynnodd y Cyfarwyddwr Gwasanaeth – Gwasanaethau Democrataidd a Chyfathrebu i'r Aelodau ystyried eu hanghenion hyfforddi ar gyfer y flwyddyn i ddod, gan ystyried a fyddai unrhyw hyfforddiant penodol yn eu cynorthwyo i gyflawni eu rôl graffu'n well. Cadarnhawyd y byddai sesiwn hyfforddi sgiliau cadeirio yn cael ei chynnal ar gyfer Cadeiryddion ac Is-gadeiryddion y Pwyllgorau Craffu ar y 6 Awst 2019.

PENDERFYNWYD cydnabod y cais i aelodau'r Pwyllgor Craffu ystyried eu hanghenion hyfforddi.

 Trafod unrhyw faterion sydd, yn ôl doethineb y Cadeirydd, yn faterion brys yng ngoleuni amgylchiadau arbennig.