Agenda item

Ystyried y Rhybuddion o Gynnig isodsydd wedi'u cyflwyno yn unol â Rheol Gweithdrefn y Cyngor 10.1 

Trafod y Rhybuddion o Gynnig isod sydd wedi'u cyflwyno yn unol â Rheol Gweithdrefn y Cyngor 10.1 ac a dderbyniwyd gan y Swyddog Priodol, yn enwau Cynghorwyr y Fwrdeistref Sirol:

1)    R. Williams, S. Emanuel, L. Addiscott, M. D. Ashford, J. Barton, D. R. Bevan, J. Bonetto, S. Bradwick, J. Brencher, G. Caple, J. Cook, A. Crimmings, S. J. Davies, R. Davis, A. J. Dennis, V. Dunn, E. L. Dunning, J. Edwards, J. A. Elliott, L. Ellis, R. Evans, A. S. Fox, B. Harris, S. Hickman, G. Holmes, G. Hopkins, W. Hughes, G. Jones, G. O. Jones, R. R. Lewis, W. Lewis, C. Leyshon, M. Maohoub, C. Middle, A. Morgan, N. H. Morgan, S. Morgans, M. A. Norris, D. Owen-Jones, D. Parkin, S. Powderhill, C. Preedy, S. Rees, A. Roberts, J. Smith, G. Stacey, L. A. Tomkinson, W. Treeby, J. Turner, G. L. Warren, K. Webb, M. Webber, D. Williams, G. E. Williams, T. Williams, R. Yeo.

Ar ôl wythnosau o ddyfalu, mae’r Prif Weinidog wedi cadarnhau o’r diwedd na fydd rhan ogleddol HS2 rhwng Manceinion a Birmingham bellach yn cael ei hadeiladu.

Mae’r cyhoeddiad, sydd i bob golwg wedi bod y gyfrinach waethaf mewn gwleidyddiaeth, yn dilyn dileu cymal y dwyrain rhwng Birmingham a Leeds, a’r llinell gyflym rhwng y dwyrain a’r gorllewin rhwng Leeds a Manceinion yn 2021.

Roedd dynodiad gwreiddiol HS2 fel prosiect Cymru a Lloegr yn ysgytwol ynddo’i hun’ gyda’r prosiect rheilffordd cyflym agosaf wedi’i leoli bron i 70 milltir i ffwrdd o ffin Cymru, a’r cyfiawnhad dros y dosbarthiad oedd y byddai teithwyr yng Ngogledd Cymru yn ôl pob sôn yn cael budd o'r gyfnewidfa arfaethedig ar gyfer Crewe.

Dros y degawd diwethaf, mae anghydraddoldebau Fformiwla Barnett a phenderfyniadau’r Llywodraeth Geidwadol yn San Steffan wedi gweld Cymru’n cael ei hamddifadu o bron i hanner biliwn o bunnoedd o fuddsoddiad trafnidiaeth (yn seiliedig ar gyllid rheilffyrdd tebyg am debyg fesul pen o’r boblogaeth o gymharu â rhannau eraill o'r DU).

Gyda’r prosiect HS2 yn cael ei ddileu a “biliynau o bunnoedd bellach wedi’u harbed” mae’n gwbl deg a chyfiawn fod Cymru’n elwa ar gyfran deg o fuddsoddiad. 

Mae’r cyhoeddiad y byddai £1 biliwn yn cael ei ddyrannu i drydaneiddio prif reilffordd Gogledd Cymru yn ddim mwy na ffigur amcangyfrifol ac, yn ôl Llywodraeth Cymru, fe fydd yn cymryd o leiaf 10 mlynedd. 

Mae’r Prif Weinidog eisoes wedi datgan y bydd pob rhanbarth y tu allan i Lundain yn derbyn yr un buddsoddiad gan y llywodraeth neu fwy nag y bydden nhw wedi’i wneud o dan HS2, a gyda chanlyniadau cyflymach.

Rhaid i’r ymrwymiad hwn fod yn berthnasol i Gymru a chael ei gyflawni ar raddfa sy’n adlewyrchu anghenion Cymru wrth geisio mynd i’r afael â’r tanariannu o ran trafnidiaeth rheilffyrdd dros y degawd diwethaf. Rhaid iddo hefyd ganiatáu i brosiectau trafnidiaeth pwysig eraill ledled Cymru gael eu hariannu hefyd.

Felly mae'r Cyngor hwn yn:

·Bod canslo HS2 yn rhoi cyfle i Gymru gael cyfran deg o gyllid ar gyfer prosiectau seilwaith trafnidiaeth rheilffyrdd.

·Bod angen adolygu fformiwla Barnett ar fyrder i atal achosion o brosiectau rhag cael eu dosbarthu’n anghywir yn y dyfodol er mwyn osgoi darparu cyllid i’r gwledydd datganoledig.

·Bod yn rhaid i Lywodraeth San Steffan yn awr wneud yn iawn am ei hymrwymiad i ddarparu trefniadau ariannu teg i “bob rhanbarth y tu allan i Lundain” gyda’r arian “wedi’i arbed” o HS2.

Bod y Cyngor hwn:

·Yn gofyn i Arweinydd y Cyngor ysgrifennu at y Prif Weinidog, yr Ysgrifennydd Trafnidiaeth, Ysgrifennydd Gwladol Cymru, a Changhellor y Trysorlys i gyfleu’r Cynnig hwn.

·Gofyn i Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru gyflwyno sylwadau fel “llais Cymru gyfan” i amlinellu’r achos bod yn rhaid i Gymru dderbyn swm teg a chymesur o gyllid o ganslo HS2.

Yn dilyn trafodaeth, PENDERFYNWYD mabwysiadu'r Rhybudd o Gynnig.

*******************************************************************************************

Ystyried y Rhybuddion o Gynnig isod sydd wedi’u cyflwyno yn unol â Rheol Gweithdrefn y Cyngor 10.1 ac a dderbyniwyd gan y Swyddog Priodol, yn enwau Cynghorwyr y Fwrdeistref Sirol:

W Lewis, R. Davis, L. Addiscott, M. D. Ashford, J. Barton D. R. Bevan, J. Bonetto, S. Bradwick, J. Brencher, G. Caple, J. Cook, A. Crimmings, S. J. Davies, A. J. Dennis, V. Dunn, E. L. Dunning, J. Edwards, J. A. Elliott, L. Ellis, S. Emanuel, R. Evans, A. S. Fox, B. Harris, S. Hickman, G. Holmes, G. Hopkins, W. Hughes, G. Jones, G. O. Jones, R. R. Lewis, C. Leyshon, M. Maohoub, C. Middle, A. Morgan, N. H. Morgan, S. Morgans, M. A. Norris, D. Owen-Jones, D. Parkin, S. Powderhill, C. Preedy, S. Rees, A. Roberts, J. Smith, G. Stacey, L. A. Tomkinson, W. Treeby, J. Turner, G. L. Warren, K. Webb, M. Webber, D. Williams, G. E. Williams, R. Williams, T. Williams, R. Yeo.

Mae'r Cyngor yn nodi bod yr Ombwdsmon Seneddol a Gwasanaeth Iechyd wedi dod i gasgliad bod camweinyddu wedi digwydd ar ran yr Adran Gwaith a Phensiynau mewn perthynas â methiannau yn y ffordd yr oedd yn cyfleu newidiadau i oedran Pensiwn y Wladwriaeth i fenywod a aned yn y 1950au.

Mae'r Cyngor hefyd yn nodi bod yr Ombwdsmon yn bwriadu anfon Adroddiadau Cyfnod 2 a Cham 3 dros dro yn ymdrin â'r anghyfiawnder a achoswyd gan y camweinyddu, a'r rhwymedïau, i'r tua 500 o fenywod y cyrhaeddodd eu hachosion yr Ombwdsmon cyn iddo roi'r gorau i dderbyn cwynion. Byddant hwy, a'r Adran Gwaith a Phensiynau, yn cael eu gwahodd i wneud sylwadau erbyn y dyddiad cau disgwyliedig, sef 21 Rhagfyr. Bydd y sylwadau hyn yn cael eu hystyried gan yr Ombwdsmon sy'n gobeithio cyhoeddi adroddiad terfynol rywbryd yn y flwyddyn newydd. Yna caiff ei roi gerbron y Senedd.

Mae'r Cyngor yn cefnogi gweithredoedd Ymgyrch Menywod yn Erbyn Anghyfiawnder Pensiwn y Wladwriaeth (WASPI) i sicrhau cyfiawnder i'r 3.8 miliwn o fenywod yr effeithir arnynt, gan gynnwys y 12,800 sy'n byw yn etholaethau Rhondda, Cynon a Thaf.

Mae’r Cyngor yn nodi bod Prif Weinidog y DU wedi dweud y bydd y Llywodraeth yn ymateb yn briodol i unrhyw argymhellion ac yn galw ar y Llywodraeth i ymrwymo i weithredu iawndal priodol yn llawn, yn deg ac yn gyflym.

Yn dilyn trafodaeth, PENDERFYNWYD mabwysiadu'r Rhybudd o Gynnig.